اخلاق حرفه ای یا اصول اخلاق حرف
علاوه بر مطالعه دروس نظری اخلاق، صاحبان حرف و اصناف مختلف نیز برای انجام امور خود، اصول اخلاقی و آداب مشخصی را تحت عنوان اخلاق حرفه ای پذیرفته اند. البته وقتی سخن از اخلاق حرفه ای می رود، هم مفهوم اخلاق حرفه ای در کسب و کار مطرح است و هم اخلاق حرفه ای به منزله دانش. یعنی ممکن است که عملکرد اخلاقی در کسب و کار را مورد بررسی قرار می دهیم و به تعریف اخلاق حرفه ای و تفاوت آن با اخلاق فردی، و نیز سطوح و ابعاد اخلاق در هر حرفه بپردازیم و مشخص نماییم که مسئولیتهای اخلاقی در حرفه چیست؟ یا به عنوان شاخه ایاز دانش بشری مد نظر قرار دهیم که نظامدار و روشمند در مراکز آموزشی و پژوهشی رشد می یابد و از ویژگیهای معرفتی اخلاق حرفه ای به منزله یک دانش سخن میگوید.
مثلا بسیاری از مؤسسه‌ها و انجمن‌هایمهندسی دارای اصول، قواعد و آئین نامه‌های اخلاقی می‌باشند. این امر کمک زیادی بهبهبود کیفیت کار و ارتقاء روابط کاری جوامع مهندسی نموده است. یکی دیگر از اقداماتمثبتی که در این زمینه در برخی از کشورهای دنیا صورت پذیرفته است، ایجاد درس اخلاقمهندسی و تعریف گرایش‌های تخصصی در دانشگاه‌های کشور می‌باشد .
اخلاق حرفه ای یا اصول اخلاق حرف
علاوه بر مطالعه دروس نظری اخلاق، صاحبان حرف و اصناف مختلف نیز برای انجام امور خود، اصول اخلاقی و آداب مشخصی را تحت عنوان اخلاق حرفه ای پذیرفته اند. البته وقتی سخن از اخلاق حرفه ای می رود، هم مفهوم اخلاق حرفه ای در کسب و کار مطرح است و هم اخلاق حرفه ای به منزله دانش. یعنی ممکن است که عملکرد اخلاقی در کسب و کار را مورد بررسی قرار می دهیم و به تعریف اخلاق حرفه ای و تفاوت آن با اخلاق فردی، و نیز سطوح و ابعاد اخلاق در هر حرفه بپردازیم و مشخص نماییم که مسئولیتهای اخلاقی در حرفه چیست؟ یا به عنوان شاخه ایاز دانش بشری مد نظر قرار دهیم که نظامدار و روشمند در مراکز آموزشی و پژوهشی رشد می یابد و از ویژگیهای معرفتی اخلاق حرفه ای به منزله یک دانش سخن میگوید.
مثلا بسیاری از مؤسسه‌ها و انجمن‌هایمهندسی دارای اصول، قواعد و آئین نامه‌های اخلاقی می‌باشند. این امر کمک زیادی بهبهبود کیفیت کار و ارتقاء روابط کاری جوامع مهندسی نموده است. یکی دیگر از اقداماتمثبتی که در این زمینه در برخی از کشورهای دنیا صورت پذیرفته است، ایجاد درس اخلاقمهندسی و تعریف گرایش‌های تخصصی در دانشگاه‌های کشور می‌باشد .
به گزارش خبرگزاری مهر، در بیانیه پایانی همایش اخلاق مهندسی که در دهه دوم اسفند ماه برگزار شد، موارد زیر به عنوان راهبردهای همایش برای نظاممند شدن ترویج اخلاق در حوزهمهندسی کشور ارایه شده است :
- ایجادگرایش‌های اخلاق مهندسی در مقاطع کار‌شناسی ارشد.
- تدوین اصول و قواعد اخلاق مهندسی متناسب بافرهنگ و واقعیات جامعه اسلامی ایران و منشور اخلاق مهندسی ساختمان.
- مهندسان طی مراسمی، برای رعایت اصول اخلاق مهندسی سوگند به جاآورند.
- ایجاد کمیته اخلاق مهندسی به منظور سامان دهی بهپژوهش‌های متناسب با مبانی اسلامی.
- تشویق نظامند مهندسان درستکار و پایبند به اخلاق حرف ای.
- تأسیس «مرکز تحقیق و ترویج اخلاقمهندسی ساختمان» در شهر مقدس قم به منظور انجام پژوهشهای مستمر و ترویج و گسترش اخلاق مهندسی ساختمان.
- همکاری آحاد مهندسان برای رشد و شکوفایی مسائل اخلاقی در جوامع مهندسی.
|
|
اخلاق پزشکی نیز دانشی میان رشته ای است که موضوع آن مسائل و مباحث اخلاقی در حوزه علوم پزشکی است که در شاخه های مختلف علوم پزشکی به عنوان حرفه، پژوهشهای پزشکی و سیاستگذاری نظام سلامت مطرح است. این مباحث رشته های گوناگون دانش و معرفت بشری را شامل می شود از جمله؛ فلسفه اخلاق، حقوق، الهیات، فقه، ادبیات، جامعه شناسی، روان شناسی، اقتصاد و تاریخ.
البته و نظر به فوری و حیاتی بودن حرفه پزشکی، احساس محرم بودن پزشک و تا حدودی تقدس این رشته،برخی از اصول اخلاقیات پزشکی،همپای علم پزشکی مطرح و سابقه ای دیرینه دارند و از دیر باز مورد توجه و در متون قدیمی نیز مطرحو همراه با رشد و شکوفایی بیشتر علم پزشکی،تغییراتی کرده و به مدد نظرات بزرگان طب و فلسفه کاملتر شدهاست .
از جمله می توان به نظرات سقراط، افلاطون، و ارسطو در قرون چهارم و پنجم قبل از میلاد در باب اخلاقیات اشاره کرد. این متفکران یونانی – همان گونه که در صدر این مقاله به میان آمد- علم اخلاق را در کنار علم پزشکی فرا گرفتهبودند و آن را به عنوان "هنر زیستن" و "مراقبت و مواظبت از نفس" توصیف می نمودند. اما ازهمه فلاسفه آن دوران، بقراط که او را پدر علم طب نیز نامیده اند، سوگندنامه ای معروف خود را را تنظیم و مبانی اخلاقی با طبابت عجین و با نام سوگند بقراط جاودانه ساخت که هنوز هم در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان تعهد نامه پزشکان هنگام پایان دوره تحصیلی قرائت و گاه بر دیوار مطب آنان نصب می شود.
در ایران قدیم نیز حتی قبل از بقراط، اخلاق پزشکی جایگاه استواری داشته است تا بدان حد که پزشکان از طبقه میان طبقه روحانیون انتخاب می شدند و الهیات و طب را همزمان تحصیل می نمودند و بعد ازاتمام مقدمات آن یکی از این دو رشته را انتخاب کرده و ادامه می دادند، و می بایست اولا با صبر و حوصله به سخنان بیمار گوش فرا داده، دوم، بیمار را با وجدانی بیدار معالجه کنند و سوم از خدا بترسند. با همه این اوصاف، روحانیان هم بر کار آنها نظارت می کردند.
جالب آنکه در اخلاق پزشکی، تنها فلاسفه و پزشکان فیلسوف مسلک به طرح اصول نپرداخته که حتی برخی از شعران و ادبیان نیز نظرات خود را مطرح ساخته اند. برای مثال، عروضی سمرقندی، می گوید که پزشک "باید که نیکو اعتقاد باشد و امر و نهی شرع رامعظم دارد و باید که رقیق الخلق، حکیم النفس و جید الحدس باشد." درکلیله و دمنه" هم که در زمان ساسانیان به وسیله برزویه طبیب به فارسی میانه ترجمه شده بود، در باب نخست برخی از صفات طبیب خوب را چنین بر می شمرد:"فاضل تر اطبا آن است که به معالجت از جهت ذخیره آخرت مواظبت نماید. به صواب آن لایق تر که بر معالجت مواظبت نمایی و بدان التفات نکنی که مردمان قدر طبیب ندانند."
امروزه و متعاقب پیشرفت های نوین در این عرصه، موضوعات اخلاقی جدیدی در عرصه پزشکی ایجاد شده است مانند پیوند اعضاء و استفاده از سلولهای بنیادی در معالجه و درمان که در هر جامعه مطابق با فقه حاکم بر آن جمعیت، مقبول یا مطرود مانده است.
|
